Algemene informatie en tips

Is Noorwegen eigenlijk wel een fietsland?

Ja en nee... Er wordt buiten de bebouwde kom weinig gefietst en je komt er al snel achter waarom: er is geen weg vlak. In steden en dorpen liggen wel vaak fietspaden of fietsstroken, maar die lopen buiten de bebouwde kom meestal tot de laatste bushalte. Daarna moet je de weg op.

Hoewel de Noren zelf weinig fietsen, zou je Noorwegen toch fietsvriendelijk kunnen noemen. De maximale snelheid voor gemotoriseerd verkeer ligt een stuk lager dan in Nederland. Automobilisten zijn voorzichtig bij het inhalen en wachten meestal tot ze via de naastgelegen rijstrook de fietser volledig kunnen ontwijken. Je hoeft er niet raar van op te kijken als er achter je een file ontstaat, terwijl je zelf het gevoel hebt dat je makkelijk ingehaald kan worden. Er wordt je te pas en te onpas voorrang verleend. Ook als je dat niet hebt.

Omdat Noorwegen geen makkelijk land is om te fietsen vanwege de vele hoogteverschillen, is Noorwegen een echt autoland. De elektrische fiets is echter ook hier aan een opmars bezig. Het zou me niets verbazen dat de faciliteiten voor fietsers om deze reden steeds beter worden.
In de grotere steden zijn vaak wel fietsenmakers, maar daarbuiten niet of zeldzaam. Gelukkig zijn er wel veel outdoorwinkels en die verkopen ook fietsonderdelen. Sommigen hebben zelfs een werkplaats voor ski’s en fietsen.
Dit alles gezegd hebbende: Noorwegen is wel een schitterend land om te fietsen. En hoe zwaar het soms ook is, je wordt altijd rijkelijk beloond met prachtige vergezichten.

De pelgrimsroutes in Noorwegen zijn uitgezet voor wandelaars. Sommige delen zijn echter prima te fietsen, maar er zijn stukken bij die onmogelijk zijn vanwege bijvoorbeeld hekjes of trapjes. En er zijn trajecten die zo smal zijn dat het conflicteert met de wandelaars. Of waar de natuur zeer kwetsbaar is. Wil je een pelgrimsroute fietsen? Kijk dan op pilegrimsleden.no, zoek de betreffende route op en stuur een e-mail naar het pelgrimscentrum van die route. Zij kunnen je vertellen of de route geschikt is.

Er zijn vier pelgrimsroutes aangepast voor fietsers.

Het Olavspad. Hier is een Nederlandstalige gids van uitgegeven in 2021. In 2024 is de Engelse vertaling gepubliceerd met de titel Gudbrandsdalsleden.

St. Olavspad. Hier komt in 2025 een Nederlandstalige gids van uit, maar vooralsnog is de Nederlandstalige wandelgids ook goed bruikbaar om op te fietsen. Deze pelgrimsroute is als enige bewegwijzerd voor fietsers.

Twee pelgrimsroutes rondom het Oslofjord, Borgleden en Tunsbergleden, zijn deels aangepast voor fietsers als onderdeel van de Kristiansroute.

Noorwegen is een paradijs voor wildkampeerders en evenals de rest van Scandinavië relatief veilig. Als vrouw alleen heb ik regelmatig ergens in de wildernis mijn tentje opgezet of in een gapahuk geslapen. Een gapahuk, 'shelter', is een houten overkapping waar je kan overnachten in je eigen slaapzak. Sommige zijn groot genoeg om de tent er in te zetten. Dat kan handig zijn als bescherming tegen muggen of tegen regen als het inwaait.

Drie nuttige sites:

• Alle regels rondom wildkamperen (in het Engels)
• Lijst met shelters (gapahuker) in Noorwegen
• Vildnis, wildkampeerplekken, hutten en schelters

Wellicht ten overvloede: respecteer altijd de natuur en laat geen afval achter.

Op UT.no en in de UT-app vind je zo'n 1.500 hutten, accommodaties en horeca. Meer dan 500 zijn DNT-hutten. Deze hutten worden beheerd door Den Norske Turistforening (de Noorse toeristenvereniging). De overige hutten zijn eigendom van Statskog (Staatsbosbeheer), van andere organisaties of particulier eigendom.

De hutten en accommodaties op de website of in de app van UT hebben verschillende serviceniveaus en zijn gemarkeerd met rode of blauwe symbolen. De symbolen met rode hutjes zijn DNT-hutten, de symbolen met blauwe hutjes zijn van andere organisaties en particulieren.

De betekenis van de symbolen op de kaart van UT vind je in de legenda onder aan deze pagina.

De sleutel

Op UT.no en in de UT-app staan allerlei soorten hutten en accommodaties. sommige zijn afgesloten met de standaardsleutel van DNT (de DNT-nøkkel), sommige zijn vergrendeld met een eigen speciale sleutels, en weer andere hebben geen slot  en zijn het hele jaar door geopend. Controleer in de app van UT hoe de hut vergrendeld is om verrassingen te voorkomen (zie woordenlijst).

Vergrendeld met DNT-sleutel

Een groot aantal van de DNT-hutten zijn onbeheerd en afgesloten met de standaardsleutel van DNT. Dit is een sleutel die past op alle hutten die dit slot hebben. Leden van DNT kunnen de sleutel lenen tegen een borg van NOK 100. Houd er rekening mee dat sommige DNT-hutten hun eigen sloten hebben waarvoor een speciale sleutel nodig is. Check daarom altijd de gegevens van de hut waar je naar toe gaat De DNT-sleutel kan worden gekocht in de online winkel van DNT. Je kunt de sleutel ook kopen bij de DNT-winkels en bij enkele locale VVV-kantoren.

Vergrendeld met een speciale sleutel (Låst med spesialnøkkel)

Bepaalde DNT-chutten, hutten van Statskog (Staatsbosbeheer) en een aantal particuliere hutten hebben hun eigen sloten waarvoor een speciale sleutel vereist is. Informatie over hoe je aan een sleutel kan komen, wordt beschreven bij de beschrijving van de betreffende hut op UT.no of verstrekt wanneer je de hut boekt.

Open hutten (Ulåst)

Statskog heeft meer dan 120 open hutten (daghutten en noodonderkomens), waar je meestel zonder sleutel naar binnen kan. Hier ben je welkom voor een pauze of een kort verblijf (zie Daghutten). Daarnaast zijn er enkele onbediende DNT-hutten waar je zonder sleutel in kan en wel kan overnachten.

De hutten

Beheerde hutten (Betjent hytte)

• van te voren reserveren. Gerund door een gastvrouw en/of -heer;
• ontbijt en avondeten;
• slaapplekken in twee- tot vierpersoonskamers of slaapzalen;
• eenvoudig en standaard uitgerust met elektriciteit, sanitaire voorzieningen en droogruimte voor kleding;

Naast de beheerde DNT-hutten worden op UT.no. ook hotels en hutten van andere organisaties of particulieren aangeduid als bediende hutten. Houd er rekening mee dat een aantal van de bediende DNT-hutten buiten het seizoen onbeheerd zijn.

Zelfbedieningshutten en onbeheerde hutten (Selvbetjent hytte og ubetjent hytte)

Beide hutten:

• voorzien van bedden en soms dekens. Eigen lakenzak of slaapzak gebruiken;
• de hutten zijn open of vergrendeld met de standaardsleutel van DNT;
• kookgelegenheid met waterkoker;
• brandhout;
• een enkele keer moet er gereserveerd worden.

Alleen bij zelfbedieningshutten:

• voorzien van houdbare proviand. Hou er rekening mee dat aan het eind van het seizoen deze voorraad al aardig geslonken kan zijn.

Service hutten (Serveringshytter)

Hier wordt eten en drinken verkocht. Meestal kun je hier niet overnachten

Daghutten en noodonderkomens (Dagshytter og nødbuer)

• om uit te rusten, op te warmen of je lunchpakket te nuttigen;
• geen overnachtingsmogelijkheid;
• brandhout;
• in een enkel geval is er ruimte om je slaapmatje neer te leggen en kan je er overnachten;
• de hutten zijn meestal open, maar een enkele keer vergrendeld met de standaardsleutel van DNT.

Legenda

De symbolen voor hutten worden hieronder alleen in het rood weergegeven. Dit zijn de DNT-hutten. De symbolen van andere organisaties en particulieren zijn blauw en hebben dezelfde betekenis.

De overige symbolen illustreren de verschillende soorten activiteiten zoals fietsen, wandelen, skiën en kajakken. Ze verschillende kleuren die de moeilijkheidsgraad van de tocht beschrijven.

Op de kaart van UT zijn de symbolen aanklikbaar. Er wordt dan een beschrijving gegeven van de betreffende hut. Onder de legenda vind je een lijst met de belangrijkste Noorse woorden die er in voorkomen met de Nederlandse betekenis er achter.

Klik op de legenda om te vergroten.

Woordenlijst

Een woordenlijst met de belangrijkste Noorse woorden en korte die je vind in je beschrijving van hutten.

De woorden en zinnen staan op alfabetische volgorde, maar het woord dat misschien het meeste verwarring geeft, wordt bij deze alvast apart genoemd: "SjekkUT". Dat betekent niet 'uitchecken' of 'inchecken'. SjekkUt is de naam van een digitale omgeving binnen de UT-app waarin je je reizen kan registreren en verzamelen.

Åpen hele året = het hele jaar open
Åpningstider = openingstijden
Badstue = sauna
Bal = kampvuur
Bestilles = Reserveren
Betjent hytte = beheerde hut
Bord = tafel
DNT-nøkkel = Op slot met DNT-sleutel
Drikkevann = drinkwater
Hytta = de hut
Hytter = hutten
Ingen sengeplasser = geen slaapplaats
Kjøkken = keuken
Låst med spesialnøkkel = Op slot met speciale sleutel
Legg til huskeliste = toevoegen aan je lijst
Oppholdsrom = woonkamer / leefruimte
Overnatting må bestilles = Reserveren
Peis = vuurplaats
Rabatt = korting
Selvbetjent hytte = Zelfbedieningshut
Seng = bed
Sengeplasser = slaapplaatsen
SjekkUT = Registreer en verzamel je reizen in een digitale omgeving (SjekkUT) in de UT-app
Stoler = stoelen
Toalett = toilet
Ulåst = open (niet op slot)
Ubetjent hytte = onbeheerde hut
Vann = water

Voor Nederlandse begrippen is Noorwegen een duur land. Noorwegen staat samen met IJsland en Zwitserland in de top drie van duurste landen in Europa. Vooral verse producten zijn een stuk duurder.
Heb je een beperkt budget? Met enige creativiteit is Noorwegen nog steeds haalbaar.

Tips:

• als je een tent bij je hebt, zou je zo veel mogelijk kunnen wildkamperen (zie ook Wildkamperen);
• als je geen tent bij je hebt, kun je ook kiezen voor kampeerhutten op campings. Je kan dan gebruik maken van het sanitairgebouw van de camping. Je hebt wel een eigen slaapzak nodig. Pelgrimsaccommodaties zijn vaak ook goedkoper dan de gangbare accommodaties (zie ook Fietsen met een klein budget);
• bij het pinnen krijg je vaak de keus tussen betalen in Euro’s en betalen in NOK (Noorse Kronen). De keuze voor Euro’s lijkt logisch, maar dat zal niet vaak tegen de meest gunstige koers zijn. Goedkoper is het om dan voor Noorse Kronen te kiezen;
• goedkope supermarkten zijn REMA 1000, Rimi en Kiwi. Duurdere supermarkten zijn Meny, Spar en Joker;
• wil je onderweg goedkoop koffie of thee drinken? Als je niet hecht aan sfeer, dan is wellicht een tankstation een optie. Niet de meest gezellige plek, maar er staan vaak bankjes buiten en de koffie en thee (en eventueel iets erbij) zijn goedkoper dan in een restaurant, café of op een terrasje.

Er zijn tankstations waar je heerlijk kan vertoeven. Tenzij je bang bent voor trollen... Dit is bij Sjoa

Muggen

Mensen associëren de zomers in Scandinavië vaak met veel muggen en er zijn gebieden waar muggen enkele weken van het jaar de dienst uitmaken. In Zuid-Noorwegen echter is de last die van muggen hebt, vergelijkbaar met Nederland en België. Maar hoe noordelijker je komt, hoe groter de kans op muggen. Bij meertjes (stilstaand water) en in bossen kun je er op sommige moment wel degelijk last van hebben. Een krachtig muggenwerend middel mag niet ontbreken in de uitrusting.

Teken

Voor teken is het wel oppassen geblazen. In het zuiden, vooral de regio waar de Kristiansroute doorheen loopt, bevinden zich teken die Lyme of Tekenencefalitis (TBE) veroorzaken. Controleer jezelf of je partner dagelijks op de aanwezigheid van teken en verwijder deze direct. Kijk op de website van de RIVM wat je kunt doen bij de aanwezigheid van een teek.

Het is zeker raadzaam om je voor TBE te laten vaccineren. Kom je maar eenmalig in Zweden, dan zijn twee vaccinaties genoeg. De tweede prik geeft na ongeveer drie weken bij gezonde volwassenen al een vrij hoge (geen 100%!) bescherming. Als je er vaker komt, dan is een derde vaccinatie raadzaam. Dan ben je voor vijf jaar beschermd. Maak in elk geval op tijd een afspraak, tussen de eerste en tweede prik zit ongeveer vier weken weken (6 maanden en anders toch zeker 6-7 weken voor vertrek). Kijk op GGD op reis voor meer informatie.

Teken die TBE veroorzaken komen ook steeds vaker voor in Nederland. Lees hierover in dit artikel van de Fietsende Vrienden.

In Noorwegen kun je het water in de bergen in de regel ongekookt en ongezuiverd drinken, maar er zijn twee vuistregels om rekening mee te houden:

• drink alleen van flink stromende wateren
• vermijd de plekken waar vee graast

Een Noorse regel is dat het water minstens over zeven stenen moet stromen om veilig te zijn.