Het Olavspad - van Oslo naar Trondheim

Behalve de wijzigingen die al eerder zijn aangegeven bij Aanvullingen, is de route zelf niet gewijzigd. Wel is er gekozen voor een iets andere opzet wat betreft de hoofdroute en de alternatieve routes.

A- en B-routes

Omdat velen de hoofdroute op sommige plekken als (te) zwaar ervaren, zijn in de meest gevallen de makkelijker alternatieven nu hoofdroute geworden. In de Engelstalige gids worden dat nu A- en B-routes genoemd. De A-routes ontwijken de meest pittige stukjes en laten je op die plekken een route fietsen die vaak wat vlakker en/of verhard is. De B-routes zijn geschikt voor de fietsers die van wat meer uitdaging houden. De B-routes zijn echter wel vaak (veel) mooier en rustiger en liggen dichter bij de historische pelgrimsroute. B-routes lenen zich ook uitstekend voor bikepacking.

Accommodaties

Veel accommodaties zijn particuliere initiatieven en daarom is het verloop wat groter dan bij reguliere campings of hotels. De accommodatielijst uit de Nederlandstalige gids zijn tot 1 februari 2024 bijgewerkt bij Aanvullingen. Ga voor een up-to-date-accommodatielijst naar Accommodations bij de Engelstalige gids. De nummers komen niet helemaal overeen, maar je kan zoeken op naam. Vind je de naam niet, dan is deze accommodatie niet meer beschikbaar.

Gewicht

De Engelstalige gids is een stuk dunner en lichter. Het verschil zit 'em vooral in de opmaak van de gids. Ik heb gekozen voor een iets kleiner lettertype en een iets andere indeling waardoor er minder witruimte is. Dat scheelde aanzienlijk. Er waren klachten dat de NL-gids dik en zwaar was, en door tevens voor een iets lichter papiersoort te kiezen, is de gids nu aanmerkelijk dunner en lichter.

Taal

Als het je, qua taal, niet veel uitmaakt, dan zou ik voor de Engelstalige gids kiezen, omdat de route, de accommodaties en de rest van de informatie allemaal up-to-date-is.
Heb je de Nederlandstalige gids? Geen probleem! Het Olavspad is en blijft voorlopig prima bruikbaar. Alle wijzigingen worden bijgehouden bij Aanvullingen.

Bestel hier de (Engelstalige) gids: webshop. De Nederlandstalige gids is inmiddels uitverkocht bij Via Gaia. Er zijn nog een paar verkooppunten in Nederland, België en Noorwegen waar de gids nog te koop is. Kijk hier voor een overzicht van verkooppunten.

Voor informatie over de Engelstalige gids, klik hier: Gudbrandsdalsleden.

De Nederlandstalige gids bevat:

• etappe-indeling per regio
• kaarten met de fietsroute
• kaarten met alternatieve routes
• hoogteprofielen per etappe
• een globale routebeschrijving
• een extra navigatietekst bij lastige stukken
• informatie over zwaarte en wegkwaliteit
• beschrijving alternatieve routes
• informatie over bezienswaardigheden
• vermelding van accommodaties, winkels en horeca
• alle informatie om de tocht naar eigen voorkeur in te delen
• Drie extra fietsroutes: Fietsen in Oslo (15 km), Fietsen op Nes & Helgøya (79 km) en Tour de Dovre (125 km)
• informatie over vervoer

N.B. Er wordt in de gids regelmatig verwezen naar websites. Deze worden aangegeven met de Via-Gaia-groene kleur. Je vindt deze links terug in een overzicht op viagaia.nl/links.

In deze gids is er voor gekozen een globale routebeschrijving te geven. In principe volstaan de kaarten om goed te kunnen navigeren. Daar waar de fietsroute gelijk loopt aan de wandelroute is het nog makkelijker: deze is namelijk erg goed bewegwijzerd.
Omdat in deze huidige tijd weinigen op pad zullen gaan zonder GPS of smartphone, met daarop een GPS-track, maakt dit een gedetailleerde beschrijving overbodig.
De delen die niet bewegwijzerd zijn of lastiger te navigeren, worden uitgebreider beschreven.

Informatie over de GPS-tracks en de Route-App is hier te vinden: GPS/App.

Het Olavspad is 632 km. Reken er op dat de dagafstanden waarschijnlijk korter zijn dan je gewend bent, want het is een pittige en uitdagende route. Een goede basisconditie is een must. Regelmatig klim je uit het dal naar boven en vanwege de wisselende wegkwaliteit zal je lang niet altijd zorgeloos naar beneden kunnen afdalen. Hoewel de heuvels en bergen niet hoog zijn, zijn het er wel veel en soms ook steil. Er zal er dus ook regelmatig een beroep op je uithoudingsvermogen worden gedaan.

Dit gezegd hebbende: je kan de dagen zo lang en zo kort maken als je wil, want er zijn veel overnachtingsmogelijkheden. De pelgrimsaccommodaties staan op wandelafstanden van elkaar (max. 30 km.). Je zou zelfs kunnen overwegen om geen tent mee te nemen, dat scheelt gewicht. Neem je wel je tent mee, dan heb je naast de accommodaties ook nog volop keuze uit campings en wildkampeerplekken.
Ook zijn er voor een aantal zware stukken alternatieve routes opgenomen. Mocht je om wat voor reden dan ook het even niet zien zitten om de zoveelste klim van de dag te maken, dan zijn er in veel gevallen uitwijkmogelijkheden.

Laat de zwaarte en de uitdagingen je dus vooral niet afschrikken! Overigens word je rijkelijk beloond voor je inspanningen: de uitzichten zijn schitterend en doen je gelijk vergeten dat je enige moeite hebt gedaan om hiervan te kunnen genieten. En je hebt een prachtig excuus om even te pauzeren.
Met een paar rustdagen – Oslo en Trondheim zijn zeer de moeite waard om te bezichtigen – kom je uit op zo’n twee weken.

Hoogteprofiel

Vanuit Oslo zijn er twee routes, een oostelijke en een westelijke. Bij Lillehammer komen die samen. Via de westelijke route is de totale route 13 km langer.

Hoogteprofielen van Oslo naar Lillehammer via de oostroute:

Hoogteprofiel van Oslo naar Lillehammer via de westroute:

Hoogteprofiel van Lillehammer naar Trondheim:

Hoogtemeters

Aanvankelijk stonden de hoogtemeters niet specifiek aangegeven op deze site en ze staan ook niet gespecificeerd in de gids. Wel vind je in de gids bij elk begin van het traject een tekening van het hoogteprofiel en er wordt aangegeven wat het hoogste punt is (zie afbeelding). Dit leek mij voldoende om een inschatting te maken en hoogtemeters zijn ‘maar’ cijfertjes die in de praktijk vaak anders uitkomen.

Sterker nog, welke site of app je ook gebruikt om de gps weer te geven, je krijgt even zoveel verschillende hoogtemeters. Afhankelijk van de mate waarin men probeert ruis in de hoogtedata te onderdrukken, kan het verschil wel oplopen tot 10%.

Voor diegene die toch graag wat cijfers willen zien, hierbij een overzicht. De bron die hiervoor gebruikt is, is judise.nl, een gps-editor die de ruisonderdrukking voor hoogtemeters zo heeft ingesteld dat de resultaten voor Scandinavië een beetje overeenkomen met het populaire Strava (voor Nederland, Belgë en NRW is Judise nog veel preciezer). De website van Europafietsers geeft andere hoogtemeters aan bij Het Olavspad. De waarheid zal ergens tussen die twee getallen zitten. Of er net buiten. Of… en dat is dus de reden dat ik toch met enige schroom deze getallen publiceer…

Totale route
Via oost: stijging en daling: 6840 m
Via west: stijging en daling 7770 m

Onderverdeling:

Traject Oost 1 en 2, van Oslo naar Lillehammer
Stijging: 2310 m, daling: 2130 m
Oost 1: stijging 750, daling 640
Oost 2: stijging 1560, daling 1490

Traject West 1 en 2, van Oslo naar Lillehammer
Stijging: 3170 m, daling: 3080 m
West 1: stijging 1290, daling 1140
West 2: stijging 1880, daling 1860

Traject 3, Gudbrandsdalen, van Lillehammer naar Dombås
Stijging: 2180 m, daling: 1730 m

Traject 4, Dovrefjell, van Dombås naar Oppdal
Stijging: 860 m, daling: 920 m

Traject 5, Trøndelag, van Oppdal naar Trondheim
Stijging: 1490 m, daling: 2060 m

Extra routes:

Fietsen in Oslo
Stijging en daling: 80 m

Fietsen op Nes & Helgøya
Stijging en daling: 820 m

Tour de Dovre
Stijging en daling: 1100 m

En dan nog een persoonlijke noot: uit ervaring weet ik dat die getallen er niet zo toe doen. In die zin, op een afstand van 600 kilometer, komt het niet op een paar honderd hoogtemeters aan. Wat voor mij wel van belang is, is het stijgingspercentage. Een kilometer klimmen met een stijgingspercentage van 3% is nogal een verschil met een kilometer klimmen met percentage van 18%. En misschien nog meer van belang: de ene dag het gaat beter dan de andere dag, afhankelijk van gemoed, gezondheid, het weer… Kortom, er zijn een heleboel factoren die zorgen dat een tocht als makkelijk of als moeilijk wordt ervaren. Daar kunnen geen cijfertjes tegenop.

Bij dit traject is de lengte 171 kilometer, het hoogste punt 660 meter en is de route voor 37% gemarkeerd. Op deze manier wordt in de gids elk traject ingeleid.

Half juni tot half september.

Tot half juni kan er nog sneeuw liggen in de hoger gelegen gebieden en kan je last hebben van overstromingen veroorzaakt door smeltwater. Vanaf half september sluiten de meeste accommodaties, musea en andere toeristische attracties hun deuren.
De temperaturen variëren van 15 tot 25 graden, met uitschieters naar beneden en naar boven.

En zo kan Dovrefjell, het hoogste punt van de route, er eind mei nog uit zien. Om hier dan te fietsen is niet zonder risico omdat het pad en de markering niet overal zichtbaar zijn (Klik om te vergroten).

De wegkwaliteit van de fietsroute is redelijk. Hoe groter de wegen, hoe beter de kwaliteit. Je fietst zowel over asfaltwegen als over grusveier, gravelwegen. Dit zijn halfverharde, meestal landelijke wegen waarover het niet altijd even makkelijk fietsen is. De kwaliteit is wisselend. Soms zijn ze zeer goed te berijden, soms zitten er flinke gaten, scheuren en hobbels in. Afhankelijk van de al dan niet gerepareerde vorstschade van de afgelopen winter. Een fiets met wat dikkere banden maakt het fietsen comfortabeler. Als er al fietspaden zijn, verwacht in ieder geval geen brede en netjes geasfalteerde fietspaden zoals in Nederland. In elke stad of dorp zijn er fietspaden tot aan het laatste huis, maar de kwaliteit is soms bedenkelijk.

Naast het routeboekje heb je geen extra papieren kaarten nodig van Noorwegen. De route in deze gids is niet minutieus beschreven, maar in principe volstaan de kaarten met een enkele keer een extra beschrijving. Daarnaast zijn de GPS-tracks een handig hulpmiddel om de juiste weg te vinden.
Op de trajecten die gelijk lopen met de wandelroute, kun je gebruik maken van de bewegwijzering van het Olavspad. Deze trajecten worden aangegeven in de gids. De markering is over het algemeen uitstekend.
De kaart op de Noorse website van het Olavspad is ook een handig hulpmiddel om onderweg te gebruiken. Als je de locatievoorziening op je telefoon hebt ingeschakeld, kun je exact zien waar je bent en welke accommodaties en bezienswaardigheden er in de buurt zijn. Let er wel op dat deze kaart alleen de wandelroute weergeeft en niet de fietsroute.

In vergelijking met de populaire route naar Santiago de Compostela (Camino Francès) is het erg rustig op de route naar Trondheim. Ter vergelijking: in Santiago komen elk jaar ongeveer 300.000 pelgrims aan. In Trondheim zijn dat er rond de 1500, waarvan er ruim 600 die uit Oslo zijn gekomen. De overige 900 zijn pelgrims die de andere routes gelopen (of – in een enkel geval – gefietst) hebben.
Over het algemeen zie je vooral wandelende pelgrims. Lange afstandsfietsers zijn zeldzamer.

Rond Olsok, de heiligendag van St. Olav (29 juli) is er ieder jaar in Trondheim het festival Olavsfestdagene, met veel activiteiten op het gebied van kunst, muziek en kerkcultuur. Dit is niet alleen het grootste festival van Noorwegen, maar ook de periode waar veel pelgrims hun aankomst op afstemmen. Er zijn dan ook groepen pelgrims onderweg die in georganiseerd verband reizen. Dit kan voor de individuele pelgrim lastig zijn bij het boeken van een accommodatie.

Met een pelgrimspaspoort waarin je onderweg stempels verzamelt bij accommodaties en kerken kun je in het pelgrimscentrum van Trondheim een (gratis) Olavsbrev (Olavsbrief) halen. Een diploma voor het voltooien van de tocht. Je hebt recht op de Olavsbrev als je tenminste de laatste 200 km hebt gefietst. Het pelgrimspaspoort met de gedateerde stempels biedt daarvoor het bewijs. Het paspoort is ook handig om te overleggen bij accommodaties die een korting voor pelgrims hanteren. Het dragen van een pelgrimspaspoort is echter niet zo onmisbaar als bijvoorbeeld op de route naar Santiago waar je het echt nodig hebt om toegang te krijgen tot de refugio’s. De pas kost € 6,50 en is te bestellen in de webshop van Via Gaia.

Je komt voldoende horeca en winkels tegen onderweg. Een enkele keer moet je er een omweg voor maken. Dit wordt in de gids duidelijk aangegeven.

De beschikbare accommodaties op de route varieren van zeer basaal tot luxe. Ook al neem je geen tent mee, een slaapzak is wel nodig. In veel accommodaties ben je goedkoper uit als je geen gebruik maakt van beddengoed en soms is er zelfs helemaal geen beddengoed aanwezig. In de gids zijn vooral de overnachtingen opgenomen die zich hebben verbonden aan het Olavspad. Er zijn meer overnachtingen te vinden via diensten als airbnb en booking.com en Warm Showers.

Kamperen of logeren

Fietsen met een tent heeft in Noorwegen zo z’n specifieke voordelen. Wildkamperen is bijna overal in de natuur toegestaan wanneer men 150 meter afstand tot huizen en hekken houdt. Op boerenland dien je toestemming te vragen aan de boer. Langs de route zijn ook genoeg campings te vinden. Fiets je met tent dan ben je de baas over je eigen etappes en vooral over je eigen portemonnee. Verblijf je iedere nacht in een hotel of herberg dan fiets je lichter, al ontkom je niet aan het meenemen van een slaapzak. Je bent op veel plaatsen voorzien van avondeten, ontbijt en lunchpakket. Maar je bent soms wel de controle over je dieet kwijt (geen keuze bij het avondeten). Voor bijvoorbeeld vegetariërs kan dat erg lastig zijn.

Vanwege het prijspeil in Noorwegen is het gebruik van avondmaaltijden in de accommodaties een relatief dure manier van pelgrimeren. Wil je zonder tent fietsen en de kosten binnen de perken houden, dan is het zaak zoveel mogelijk in hutten (campings) en goedkope herbergen te verblijven en zelf te koken als er een keuken beschikbaar is. Omdat de accommodaties op wandelafstanden van elkaar verwijderd zijn, heb je - ook zonder tent – nog redelijk veel keus. In het accommodatie-overzicht in de gids staat ook aangegeven wat de voorzieningen van de betreffende accommodaties zijn. (Zie ook Fietsen met een klein budget).

De route vormt samen met het St. Olavspad in Zweden en Onderweg naar St. Olav één grote route van bijna 2000 kilometer, genaamd In het spoor van St. Olav. Fiets je deze gehele route dan is het begin- en eindpunt in Oslo. In de loop van 2023 zal deze gehele route gereed zijn.

Als zelfstandige route is deze te combineren met:

Naar (of vanuit) Oslo

• De Jutlandroute. Deze route loopt van Emmen (NL) naar Skagen (DK). Je kan er voor kiezen om in Frederikshaven (DK) de veerboot te nemen naar Oslo.
• De Noordzeeroute. Deze route loopt om de gehele Noordzee. Vanuit Göteborg aan de Zweedse westkust fiets je via deze route naar Oslo.

Vanuit (of naar) Trondheim

• Langs de kust naar de Noordkaap. Deze route loopt van Bergen aan de Noorse westkust naar de Noordkaap. Het Olavspad sluit in Trondheim op deze route aan.
• Voor de avonturiers: met de Hurtigruten vanuit Trondheim. Een kustboot die iedere dag langs de kust van Noorwegen vaart tussen Bergen en Kirkenes en vice versa en tussendoor diverse havens aandoet. Zuidwaarts: vertrektijd 9:45 uur ’s morgens. De boot arriveert de volgende dag om 14.30 uur in de stad Bergen.Vanuit Bergen kan je of langs de kust verder fietsen (Noordzeeroute), of landwaarts (bijv. de Rallarvegen) Noordwaarts: vertrektijd 13:15 uur. Twee suggesties:
  1. om 19:00 uur komt de boot in Stamsund aan. Je kan over de Lofoten verder langs de kust fietsen.
  2. de boot arriveert de volgende dag om 9:00 uur in Kirkenes, het eindpunt. Vanuit Kirkenes zuidwaarts fietsen door Finland (bijv. de IJzeren Gordijn Fietsroute).
  Meer informatie over de boot is te vinden op de website van Hurtigruten.

Per fiets- en bagagetransport

Camino Fietstransport, bekend van fiets- en bagagevervoer naar Zuid-Europa, rijdt vanaf 2024 ook naar Scandinavië.

In Denemarken heeft Camino Fietstransport een eigen depot bij Kompas Hotel in Aalborg, in het noorden van Jutland. Hier kan alles 7 dagen per week tussen 8:00 en 20:00 uur opgehaald en ingeleverd worden. De fietsen staan bewaakt en de bagage ligt veilig opgeslagen. Voorwaarde is dat er minimaal 1 overnachting het hotel geboekt dient te worden.

Er is gekozen voor het noorden van Jutland zodat je makkelijk in één dag van en naar Hirtshals of Frederikshavn kan fietsen. Vanuit Hirtshals gaan er veerboten naar Kristiansand en Larvik. Vanuit Frederikshavn gaan er veerboten naar Oslo en Göteborg.

Kijk voor meer informatie en boeking op de website van Camino Fietstransport.

Per trein en boot

Van en naar Oslo en Trondheim zijn er veel mogelijkheden. Helemaal per trein of in combinatie met de veerboot. Klik hier voor een schema met alle mogelijke opties. Hierbij is rekening gehouden met voldoende overstaptijd op de stations en voldoende tijd om van haven naar station te fietsen. Boek je treinreis via NS-international of the Deutsche Bahn. 

Tips voor het boeken van de veerboot:

• Voor zowel Colorline als DFDS geldt: als je via de Noorse site boekt, betaal je aanmerkelijk minder dan via de Nederlandse of de Engelse site. Ben je het Noors niet machtig, open dan in een ander venster van je browser de Nederlandse site en doorloop steeds dezelfde stappen tot het op betalen aankomt, dan kies je voor de Noorse site (betaling met creditcard).
• In het hoogseizoen is vooraf reserveren sowieso wenselijk. Daarbuiten kan je de gok nemen, maar dan zijn er misschien alleen nog duurdere hutten beschikbaar.

Per vliegtuig

Er zijn rechtstreekse lijnverbindingen vanuit Amsterdam en Brussel van/naar Oslo Gardermoen en Trondheim.

In Noorwegen kan de fiets mee in de trein en de bus. In de gids staat beschreven hoe je dat het beste kan regelen.

Met het oog op veiligheid is het Olavspad prima geschikt om alleen te fietsen. De route loopt dan wel veel door de natuur, de ‘beschaving’ in de vorm van wegen, verkeer, huizen en boerderijen is meestal niet ver weg. Voor vrouwen alleen gelden geen andere voorzorgsmaatregelen dan elders in het leven. Sterker nog, voor vrouwen is Noorwegen een relatief veilig land. Er is weinig criminaliteit, maar de fiets op slot zetten is uiteraard altijd aan te raden.

Fietsen met kinderen

Het Olavspad is een zware en uitdagende route en om die reden niet geschikt voor jonge kinderen. Maar het ligt uiteraard ook aan de ouders en aan de kinderen zelf. Er wordt veel geklommen en er zijn ook steile stukjes bij. Wel zijn er veel (makkelijkere) alternatieven en aangezien de accommodaties op wandelafstand van elkaar liggen, kun je kiezen voor korte trajecten.

Wat ook nog zou kunnen: vanaf Oslo moet men kiezen voor de oost- of de westroute naar Lillehammer. Je zou dan, in plaats van Oslo ->Trondheim, ook kunnen kiezen om de oost- en de westroute te combineren (klik op de kaart om te vergroten). Dat is ruim 450 km. Voor kinderen is juist het stuk tussen Lillehammer en Trondheim lastiger en dat zou je dan overslaan. En dan bij de oostroute kiezen voor de alternatieve stukken in plaats van de hoofdroute. Je kan dan ook een uitstapje maken naar het schiereiland Nes en het eilandje Helgøya (Zie ook Fietsen op Nes & Helgøya). Op dat eilandje Helgøya ligt een pracht klim- en klauterparadijs, Klatreparken.
Een rondvaart over Mjøsa met de Skibladner, 's werelds oudste radarstoomboot, is uiteraard ook een niet te versmaden atractie met kinderen.

Fietsen met een kar

Wil je met een kar fietsen? Kies dan in alle gevallen voor de alternatieve routes die in de gids beschreven worden. Tussen Oslo en Lillehammer is de westroute het makkelijkst voor fietsen met een kar

N.B. de auteur van de gids heeft geen ervaring met fietsen met kinderen en fietsen met een kar. Mocht je een van beide (of allebei) gedaan hebben, laat vooral weten hoe het was in de Facebookgroep of via contact zodat dat op deze site gezet kan worden. Andere fietsers zijn met jouw informatie zeer geholpen!

Ondanks dat Noorwegen een van de duurste landen van de wereld is, kan je ook deze route met een klein budget fietsen:

• overnachten: combineer wildkamperen, pelgrimsaccommodaties (goedkoper dan reguliere hostels) en overnachten bij Warm Showers (zie ook 'Slapen en eten', hierboven)
• eten: zelf koken. Veel supermarkten hebben hun eigen budgetmerken. Veel vruchten zijn ook in de wilde natuur te vinden en je zou zelfs kunnen overwegen je eigen vis te vangen. Het enige wat dan nog duur is, is verse groente.

Ook in Noorwegen zit het elektrisch fietsen enorm in de lift en Het Olavspad kan zeker gefietst worden met een elektrische fiets.
Wel moet je rekening houden met het volgende:

• De 'el-sykkel' wordt aangemerkt als gemotoriseerd verkeer en daarom is het verboden om in nationale parken te fietsen. Voor Dovrefjell zul je de alternatieve route moeten kiezen (zie blz. 174 in de gids). De enige uizondering is Grimsdalen (onderdeel van Tour de Dovre), daar is dit verbod in 2021 opgeheven.
• Wat opladen betreft: zolang je niet gaat wildkamperen, zal dat niet tot problemen leiden. Wel is het handig om een beetje een planning te maken wat overnachten betreft. Achter in de gids staat bij 'Accommodaties' welke voorzieningen er zijn. In de meeste gevallen is er elektra, maar niet altijd. En als het een pelgrimsaccommodatie betreft is het handig om van te voren even te bellen om te vragen of het kan/mag.
• Onderweg zijn er geen laadpalen*. Wel is het zo dat je bijna elke dag wel in een dorp of stadje komt waar je vast wel in café mag opladen. Misschien mag het ook wel bij een tankstation, die zijn overal goed voor: toilet, koffie/thee, noodrantsoen... en ze hebben bijna altijd een bankje buiten.

Kortom: enige planning is toch wel handig. En, wellicht ten overvloede: altijd vragen! Men zal bijna altijd 'ja' zeggen, tenzij het gewoon niet kan, maar ongevraagd je stekker ergens in het stopcontact steken is not done.

* Persoonlijke noot van de auteur: ik heb nog nooit laadpalen gezien, maar ik moet er wel bij zeggen dat ik er ook niet op gelet heb, omdat ik zelf niet eletrische fiets.

Oproepje: heb je Het Olavspad op een elektrische fiets gefietst? Of ben je het van plan? Wil je me laten weten wat je ervaringen zijn? En als ze er toch zijn: ook locaties van laadpalen zijn welkom (het liefst de gps-coördinaties hiervan). Deze ervaringen en laadpaal-locaties zal ik verzamelen en hier op de site plaatsen. Andere (elektrische) fietsers zijn er mee geholpen!