Ondanks dat je langs de toeristische kust én door het dichtstbevolkte gebied van Noorwegen fietst, is de natuur nooit ver weg. Vrijwel nergens in Noorwegen zul je zoveel vrijliggende fietspaden vinden als tussen Kristiansand en Oslo. Bovendien vind je langs de hele route sporen uit het verleden en een enorm aanbod aan kunst en cultuur. Fiets je op eigen kracht, dan is de Kristiansroute vooral geschikt voor de ervaren fietsreiziger. De talrijke klimmetjes zullen je uithoudingsvermogen soms danig op de proef stellen. Met een e-bike is het een stuk makkelijker. Maar waar je ook mee fietst, al je inspanningen worden beloond want ook deze zuidoostkust van Noorwegen is landschapelijk ongelooflijk prachtig!
Alle praktische informatie op een rijtje:
De gids te bestellen bij Via Gaia.
De gps-tracks zijn verkrijgbaar via de QR-code die in de gids te vinden is.
De Kristiansroute is 376 kilometer als je langs de oostkust van het Oslofjord fietst en 427 kilometer als je voor de westkust van het Oslofjord kies. De route is pittig te noemen. Je komt weliswaar niet zo hoog, maar de klimmetjes zijn talrijk. Er zal dus ook regelmatig een beroep op je uithoudingsvermogen worden gedaan. Met een goede basisconditie is de route prima te doen. Je kan de dagen zo lang en zo kort maken als je wil, want er zijn veel overnachtingsmogelijkheden. Langs de hele route tot aan Horten vind je veel campings, DNT-hutten, hotels, B&B’s en jeugdherbergen. Vanaf Horten is de keuze in accommodaties wat beperkter.
Afhankelijk van je ervaring, zal je ongeveer een week nodig hebben voor de Kristiansroute.
Hoogteprofielen
Een disclaimer voor de hoogteprofielen: welke site of app je ook gebruikt om de gps weer te geven, je krijgt even zoveel verschillende hoogtemeters. Afhankelijk van de mate waarin men probeert ruis in de hoogtedata te onderdrukken, kan het verschil wel oplopen tot 10%.
De bron die ik gebruikt heb voor de hoogtemeters, is judise.nl, een gps-editor die de ruisonderdrukking voor hoogtemeters zo heeft ingesteld dat de resultaten voor Scandinavië een beetje overeenkomen met het populaire Strava (voor Nederland, Belgë en NRW is Judise nog veel preciezer).
Hoogteprofiel van het eerste traject, Ader:
Hoogteprofiel van het tweede traject, Telemark:
Hoogteprofiel van het derde traject, Vestfold:
Hoogteprofiel van het vierde traject, Oslofjord-Oost:
Hoogteprofiel van het vijfde traject, Oslofjord-West:
En dan nog een persoonlijke noot: uit ervaring weet ik dat die getallen er niet zo toe doen. In die zin, op een afstand van 400 kilometer, komt het niet op een paar honderd hoogtemeters aan. Wat voor mij wel van belang is, is het stijgingspercentage. Een kilometer klimmen met een stijgingspercentage van 3% is nogal een verschil met een kilometer klimmen met percentage van 18%. En misschien nog meer van belang: de ene dag het gaat beter dan de andere dag, afhankelijk van gemoed, gezondheid, het weer… Kortom, er zijn een heleboel factoren die zorgen dat een tocht als makkelijk of als moeilijk wordt ervaren. Daar kunnen geen cijfertjes tegenop.
De beste tijd voor de Kristiansroute is van mei tot en met september. April en oktober zijn overgangsmaanden. Het kan dan behoorlijk koud en regenachtig zijn.
Hou er wel rekening mee dat sommige accommodaties en bezienswaardigheden pas half juni/eind juni open gaan en dat ze begin september/half september weer sluiten. Sommige zelfs al eind augustus. Check de betreffende website.
De wegkwaliteit van de fietsroute is redelijk tot goed. Hoe groter de wegen, hoe beter de kwaliteit. Je fietst zowel over asfaltwegen als over grusveier, gravelwegen. Ook fiets je regelmatig op vrijliggende fietspaden. Nergens in Noorwegen liggen zoveel fietspaden als in het gebied tussen Kristiansand en Oslo. Voor de Kristiansroute is er echter niet altijd voor gekozen om hier gebruik van te maken. Veelal liggen ze langs drukke autowegen en om die reden is regelmatig gekozen voor rustige weggetjes waar welliswaar ook auto's rijden, maar is een stuk rustiger én mooier dan alsmaar langs drukke wegen fietsen.
Naast deze routegids heb je geen extra papieren kaarten van Noorwegen nodig. Mocht je afwijken van de route, dan zijn de kaarten van Kummerly & Frey zeer bruikbaar. Deze zijn onder andere te bestellen bij de webshop van de Fietsvakantiewinkel. Daarnaast zijn de GPS-tracks een handig hulpmiddel om de juiste weg te vinden. Deze kun je vinden via de QR-code in de gids.
Voor de twee pelgrimspaden (Tunsbergleden en Borgleden) die deels in de Kristiansroute zijn opgenomen, kun je gebruikmaken van de bewegwijzering van de betreffende paden (zie foto).
Er is vanaf Horten eventueel een derde aftakking die interessant is voor wie Onderweg naar St. Olav wil fietsen en Oslo wil vermijden: Traject 6 Østfold.
Deze aftakking staat niet in de gids. Deze route is geschikt voor wie lange dagetappes maakt, omdat het vinden van een overnachtingsplek een uitdaging is, zelfs als je wildkampeert. Omdat er wellicht weinig mensen zijn die van deze route gebruikmaken, is ervoor gekozen de route alleen op hier de website van Via Gaia te beschrijven.
Een beschrijving van de route vind je hier: Traject Østfold.
Langs het Oslofjord lopen twee pelgrimspaden:
- Tunsbergleden, tussen Horten en Oslo via de westkant van het fjord.
- Borgleden, tussen Moss en Oslo via de oostkant van het fjord.
De Kristiansroute volgt grote delen van de Borgleden en in kleinere mate de Tunsbergleden. Op deze betreffende trajecten verzamel je met het pelgrimspaspoort stempels bij accommodaties en kerken. Als je vanaf Oslo via Het Olavspad de tocht vervolgt, kun je in het pelgrimscentrum van Trondheim een Olavsbrev (Olavsbrief) halen. Een diploma voor het voltooien van de tocht. Het paspoort is ook handig om te overleggen bij accommodaties die een korting voor pelgrims hanteren. Ga je niet helemaal naar Trondheim, dan is om deze reden het paspoort nog steeds zinvol. De pas is te bestellen via de webshop van Via Gaia.
Onderweg kom je voldoende overnachtingsmogelijkheden, horeca en winkels tegen. Meestal pal aan de route, soms moet je er een (kleine) omweg voor maken.
Kamperen of logeren
Fietsen met een tent heeft in Noorwegen zo z’n specifieke voordelen. Wildkamperen is bijna overal in de natuur toegestaan wanneer men 150 meter afstand tot bebouwing houdt. Op boerenland dien je toestemming te vragen aan de boer. Langs de route zijn veel campings te vinden. Bij een enkele moet je er een stuk(je) voor omfietsen. Fiets je met een tent en ga je wildkamperen, dan ben je de baas over je eigen etappes en vooral over je eigen portemonnee.
De Kristiansroute is te combineren met de hieronder beschreven fietsroutes.
Naar (of vanuit) Kristiansand
1. Nationale fietsroute 1 (Kystruta). Deze fietsroute volgt de gehele kust van Noorwegen. Het traject tussen Horten en Bergen wordt ook wel Noordzeeroute, of in het Engels North Sea Cycle Route, genoemd.
2. Nationale fietsroute 3 (Fjord og fjell). Deze route loopt van Kristiansand via het Setesdal en Hardanger naar Kristiansund.
Halverwege de route
3. Naar (of vanuit) Brevik: Nationale fietsroute 2 (Kanalruta). Vanuit Dalen fiets je langs het Telemarkskanaal naar Porsgrunn. Vanuit Porsgrunn is het een paar kilometer naar Brevik.
4. Naar (of vanuit) Larvik: Nationale fietsroute 5 (Numedalsruta). Deze route loopt van Smådøldalen naar Larvik.
Naar (of vanuit) Oslo
5. Het Olavspad. Een pelgrimsfietsroute van Oslo naar Trondheim. De Kristiansroute sluit bij de ruïne van de Hallvard-kathedraal in Oslo aan op Het Olavspad.
6. Onderweg naar St. Olav. Een fietsroute van Oslo naar het Zweedse Selånger waar het aansluiting heeft op het St. Olavspad. De Kristiansroute sluit bij de ruïne van de Hallvard-kathedraal in Oslo aan op Onderweg naar St. Olav.
7. De Jutlandroute. Deze route loopt van Emmen (NL) naar Frederikshaven (DK). In Frederikshaven neem je de veerboot naar Oslo en fietst dan de Kristiansroute in zuidelijke richting naar Kristiansand. Of je neemt in het noorden van Denemarken de aftakking naar Hirtshals waar je de boot naar Kristiansand of Larvik neemt.
Per fiets- en bagagetransport
Camino Fietstransport, bekend van fiets- en bagagevervoer naar Zuid-Europa, rijdt vanaf 2024 ook naar Scandinavië. Nu de rechtstreekse veerbootverbinding is weggevallen, is dit een welkom alternatief!
In Denemarken heeft Camino Fietstransport een eigen depot bij Kompas Hotel in Aalborg, in het noorden van Jutland. Hier kan alles 7 dagen per week tussen 8:00 en 20:00 uur opgehaald en ingeleverd worden. De fietsen staan bewaakt en de bagage ligt veilig opgeslagen. Voorwaarde is dat er minimaal 1 overnachting het hotel geboekt dient te worden.
Er is gekozen voor het noorden van Jutland zodat je makkelijk in één dag van en naar Hirtshals of Frederikshavn kan fietsen. Vanuit Hirtshals gaan er veerboten naar Kristiansand en Larvik. Vanuit Frederikshavn gaan er veerboten naar Oslo en Göteborg.
Kijk voor meer informatie en boeking op de website van Camino Fietstransport.
Veerbootverbindingen die aansluiten bij de Kristiansroute
- Hirtshals (DK) - Kristiansand met Fjordline of Colorline
- Hirtshals - Larvik met Colorline
- Strömstad (S) - Sandefjord met Fjordline of Colorline
- Kiel (D) - Oslo met Colorline
- Kopenhagen (DK) - Oslo met DFDS
- Frederikshavn (DK) - Oslo met DFDS
Tip voor het boeken van de veerboot
Voor alle veerdiensten geldt: als je via de Noorse of Zweedse site boekt, betaal je aanmerkelijk minder dan via de Nederlandse of de Engelse site. Ben je het Noors en Zweeds niet machtig, open dan in een ander venster van je browser de Nederlandse site en doorloop steeds dezelfde stappen tot het op betalen aankomt, dan kies je voor de Noorse of Zweedse site (betaling met creditcard).
Bij alle bootverbindingen is tijdig reserveren in het hoogseizoen sowieso wenselijk. Daarbuiten zou je de gok kunnen nemen, maar dan zijn er misschien alleen nog duurdere hutten beschikbaar.
Trein
Alle betreffende veerhavens zijn bereikbaar per trein. Voor reizen vanaf Nederland en België kun je de trein boeken via NS-internationaal of Deutsche Bahn. Voor treinreizen in Noorwegen kun je boeken via Entur, kijk even bij het volgende kopje, 'Vervoer onderweg'.
In Noorwegen kan de fiets mee in de trein en de bus. Maar als je verzekerd wilt zijn van een plaats voor je fiets is reserveren aan te raden.
Via de app Entur of de website van Vy kun je relatief eenvoudig een ticket te kopen. In Oslo kun je ook tickets aan de balie kopen. Het station van Kristiansand en alle tussenliggende stations, zijn onbemand. Daar staan kaartautomaten.
Bij de bus moet je soms reserveren. Check de betreffende busmaatschappij. Als er ruimte is, dan kan de fiets mee. De chauffeur beslist of de fiets mee kan of niet, ook al heb je een reservering. Dat klinkt onduidelijk en eigenlijk is het dat ook. Kortom: probeer het, 'nee' heb je, 'ja' kun je krijgen.
Vertrek- en aankomsttijden veerpontjes
Elke regio of vervoersbedrijf heeft een eigen app. Dit maakt het verwarrend en onoverzichtellijk. Het makkelijkst om de vertrek- en aankomststijden te checken, is in de app Google Maps. Ga naar de betreffende haven en tap op het icoontje van het bootje. Zie onderstaande schermafbeeldingen. Let er wel op dat je precies op het icoontje tikt, anders krijg je foto's en informatie van de omgeving te zien, in plaats van de tijden.
Klik of tap om de afbeeldingen te vergroten.
Foto's: met de trein van Skoppum (bij Horten) naar Kristiansand
Met het oog op veiligheid is de Kristiansroute prima geschikt om alleen te fietsen. De route loopt dan wel veel door de natuur, de ‘beschaving’ in de vorm van wegen, verkeer, huizen en boerderijen is nooit ver weg. Er is weinig criminaliteit, maar de fiets op slot zetten is uiteraard altijd aan te raden. Voor vrouwen alleen gelden geen andere voorzorgsmaatregelen dan elders in het leven. Sterker nog, voor vrouwen is Noorwegen een relatief veilig land.
De Kristiansroute is een pittige en uitdagende route en om die reden minder geschikt voor kleine kinderen die zelf fietsen. Voor de oudere kinderen zijn de drukkere wegen wellicht riskant, maar iedere ouder weet van zijn of haar eigen kind of het die verantwoordelijkheid aankan.
Tips voor fietsen met kleine kinderen in een kar, aanhangfiets of Hase Pino: op z'n minst moet één ouder een sterke klimmer zijn en gebruik een fietskar met vering. Voorwaarden voor een kind dat zelf fietst: enige klimervaring en het vermogen om lang vol te houden.
Fietsen met kinderen in Noorwegen is heel intensief. Als je daar geen probleem mee hebt en er goed op voorbereid bent, heb je als gezin een ervaring om nooit te vergeten.
N.B. de auteur van de gids heeft geen ervaring met fietsen met kinderen. Mocht je dit gedaan hebben, laat vooral weten hoe het was in de Facebookgroep of via contact zodat dat op deze site gezet kan worden. Andere fietsers zijn met jouw informatie zeer geholpen!
Ook in Noorwegen zit het elektrisch fietsen enorm in de lift en De Kristiansroute kan zeker gefietst worden met een elektrische fiets.
Wel moet je rekening houden met het volgende:
- De 'el-sykkel' wordt aangemerkt als gemotoriseerd verkeer. Regels voor gemotoriseerd verkeer zijn ook van toepassing op elektrische fietsen
- Wat opladen betreft: zolang je niet gaat wildkamperen, zal dat niet tot problemen leiden. Wel is het handig om een beetje een planning te maken wat overnachten betreft. Achter in de gids staat bij 'Accommodaties' welke voorzieningen er zijn. In de meeste gevallen is er elektra, maar niet altijd. En als het een pelgrimsaccommodatie betreft is het handig om van te voren even te bellen om te vragen of het kan/mag.
- Onderweg zijn er geen laadpalen*. Wel is het zo dat je bijna elke dag wel in een dorp of stadje komt waar je vast wel in café mag opladen. Misschien mag het ook wel bij een tankstation, die zijn overal goed voor: toilet, koffie/thee, noodrantsoen... en ze hebben bijna altijd een bankje buiten.
Kortom: enige planning is toch wel handig. En, wellicht ten overvloede: altijd vragen! Men zal bijna altijd 'ja' zeggen, tenzij het gewoon niet kan, maar ongevraagd je stekker ergens in het stopcontact steken is not done.
* Persoonlijke noot van de auteur: ik heb nog nooit laadpalen gezien, maar ik moet er wel bij zeggen dat ik er ook niet op heb gelet omdat ik zelf geen elektrische fiets heb.
Oproepje: heb je de Kristiansroute op een elektrische fiets gefietst? Of ben je het van plan? Wil je me laten weten wat je ervaringen zijn? En mocht je ze tegenkomen, ook locaties van laadpalen zijn welkom (het liefst de GPS-coördinaties hiervan). Deze ervaringen en laadpaal-locaties zal ik verzamelen en hier op de site plaatsen. Andere fietsers zijn er mee geholpen!
